آیوتا یک شبکه توزیع شده و ارز دیجیتال نسل سومی است. در آیوتا قابلیت‌های نوینی وجود دارد که تراکنش‌های فوق سریع و بدون کارمزد را برای کابران آن فراهم می‌کند. کلمه بدون کارمزد بودن برخلاف دیگر ارزهای دیجیتال که چنین ادعایی را هنوز عملی نکرده اند، در آیوتا واقعا وجود دارد و کارمزد تراکنش ها صفر است.

علاوه بر تراکنش‌های سریع و بدون کارمزد،‌ در آیوتا یک سیستم مقابله با حملات کامپیوترهای کوانتومی در نظر گرفته شده است. با این وجود شبکه آیوتا فقط برای پرداخت‌ها توسعه داده شده است و از قراردادهای هوشمند یا بستری برای برنامه‌های غیرمتمرکز پشتیبانی نمی‌کند.

همچنین ارز دیجیتال آیوتا این قابلیت را دارد تا برای تحقق کاربردی تر اینترنت اشیا مورد استفاده قرار گیرد. اینترنت اشیا به بسیاری از چیزها شامل اشیا و وسایل محیط پیرامون‌مان که به شبکه اینترنت متصل شده و توسط اپلیکیشن‌های موجود در تلفن‌های هوشمند و تبلت کنترل و مدیریت می‌شوند، اشاره دارد.

برای ساده تر کردن موضوع فرض کنید لوازم خانه، موبایل و رایانه شما به اینترنت اشیا متصل است. آیوتا این ظرفیت را دارد که ارز و واسطه پرداخت بین این لوازم و دستگاه‌ها شود. برای مثال یخچال شما می‌تواند در صورت تمام شدن مواد غذایی خودش سفارش را به فروشگاه ارسال کند و خودش هم هزینه را پرداخت کند. به این نوع پرداخت ماشین به ماشین (M2M) گفته می‌شود؛ چون در این مثال یخچال ارز دیجیتال را به رایانه فروشنده ارسال می‌کند. در آینده نزدیک امکان دارد پنل‌های خورشیدی که روی سقف خانه‌ قرار دارند برق تولیدی را بدون این که خبر داشته باشید بفروشند و از ارز به دست آمده برای پرداخت سایر هزینه‌ها استفاده شود.

تمام این قابلیت های نوین در آیوتا به دلیل تفاوت و تغییر بسیار بزرگی است که آیوتا نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر دارد. آیوتا یک شبکه کاملا غیرمتمرکز است اما بر خلاف اکثر ارزهای دیجیتال، از بلاک چین استفاده نمی‌کند. بستری که آیوتا از آن بهره می‌برد، سیستمی به نام تنگل (Tangle) است.

در آیوتا هیچ گونه استخراجی وجود ندارد. تنگل یک ساختار داده ای بر اساس حرکت جهت دار غیرمدور است. مانند بلاک چین، این شبکه‌ هم یک دفترکل توزیع شده است و همه در شبکه ایفای نقش می‌کنند.

اما نحوه کار این شبکه با بلاک چین کاملا متفاوت است. برای درک این موضوع ابتدا گذری کوتاه به نحوه کار بلاک چین‌ بیت کوین می‌اندازیم.

بلاک چین بیت کوین مبتنی بر اثبات کار یا همان استخراج است. در این شبکه دو دسته کلی از کاربران وجود دارند :

۱- کاربران عادی یا همان کسانی که تراکنش‌ها را ارسال می‌کنند.
۲- استخراج کنندگانی که تراکنش‌ها را تایید می‌کنند.

در آیوتا فرایند این گونه است: هر زمانی که یک کاربر قصد ارسال تراکنشی را داشته باشد، همزمان و به طور خودکار، کیف پول این کاربر دو تراکنش قبلی را تایید می‌کند و این فرایند ادامه می‌یابد. از این رو کارمزدهای شبکه به صفر می‌رسند و سرعت تایید تراکنش‌ها نسبت به شلوغی شبکه حرکت می‌کند.

برای درک بهتر تفاوت بلاک چین و تنگل به مثال زیر توجه کنید:

در یک مدرسه معلم به تکالیف دانش‌آموزان را بررسی می‌کند و به آن‌ها نمره می‌دهد. برای این کار معلم حقوق دریافت می‌کند و همچنین وقت زیادی برای تایید همه تکالیف نیاز است.

حالا در مدرسه ای دیگر که تنگل نام دارد، با برقراری شرایطی، نقش معلم در مدرسه حذف شده است و دانش آموزان خودشان تکالیف چند هم کلاسی خود را بررسی می‌کنند و نمره می‌دهند.

با این کار دیگر نیازی به صرف هزینه برای پرداخت حقوق معلم نیست و همچنین کارها سریع تر انجام می‌گیرند.

ارز دیجیتال شبکه آیوتا، Iota است که آن را با نماد (i) نمایش می‌دهند. تعداد واحد‌های ارزی آیوتا ۲,۷۷۹,۵۳۰,۲۸۳,۲۷۷,۷۶۱ است. تمام واحد‌های آن در اولین بلاک، از پیش تولید شده اند و دیگر به آن اضافه نخواهد شد.

به دلیل بزرگی رقم تعداد واحد‌های رسمی آیوتا و بحث‌های قیمتی، در صرافی‌ها و تجارتخانه‌های ارزهای دیجیتال، از واحد MegaIota یا به اختصار MIOTA استفاده می‌شود و آن را با mi نمایش می‌دهند. هر (mi) برابر با ۱,۰۰۰,۰۰۰ (i) است.

در واقع هنگام خرید آیوتا از صرافی‌، واحد غیررسمی MegaIota یا همان MIOTA در نظر گرفته می‌شود.

در حال حاضر کیف پول‌های بسیار زیادی برای آیوتا توسعه داده شده اند اما سایت رسمی آیوتا، تاکنون فقط کیف پول رسمی این شبکه را به عنوان کیف پول امن و معتبر پذیرفته است. این کیف پول برای سیستم عامل‌های ویندوز، مک و لینوکس قابل اجرا است.

در کیف پول رسمی آیوتا، از دو طریق می‌توان از شبکه استفاده کرد. حالت فول نود به معنای ارتباط مستقیم شما با شبکه است و اگر توسعه دهنده هستید، می‌توانید از تمام امکانات شبکه استفاده کنید. همچنین کارمزدهای این حال صفر است. مشکل فول نود این است که شما نیاز به اینترنت فوق العاده پرسرعت دارید و برای ایجاد تراکنش باید کمی صبر کنید تا همگام سازی برقرار شود.

در حالت لایت نود شما از فول نودهای بزرگ شبکه استفاده می‌کنید و مستقیما به شبکه متصل نمی‌شوید. این حالت برای انجام تراکنش قابل اجرا است اما توسعه دهندگان نمی‌توانند به خوبی از آن استفاده کنند. همچنین در حالت لایت نود نیاز به اینترنت خیلی پرسرعت ندارید اما باید مقدار ناچیزی کارمزد پرداخت کنید.

هر کیف پول ساخته شده آیوتا دارای یک رشته کد ۸۱ کلمه ای از حروف و ارقام است که به آن سید (Seed) می‌گویند. داشتن سید به منزله دسترسی به مبالغ کیف پول است. از این رو به هیچ عنوان سید خود را برای کسی به اشتراک نگذارید و آن را در جایی امن یادداشت کنید. در کیف پول رسمی آیوتا شما می‌توانید با وارد کردن حروف و ارقام مختلف سید خود را بسازید.

توجه: به هیچ عنوان از سایت‌های سید ساز آنلاین استفاده نکنید زیرا امکان نسخه برداری از سید شما توسط سایت وجود دارد. چند ماه پیش در سوء استفاده از سیدهایی که توسط سایت‌های آنلاین ساخته شده بود، میلیون‌ها دلار آیوتا به سرقت رفت.

منبع: ارز دیجیتال